O‘zbekiston yonuvchi slanetslarni qayta ishlash bo‘yicha noyob investitsiya loyihasini amalga oshirmoqda

Navoiy viloyatida yonuvchi slanetslarni qayta ishlashga ixtisoslashgan zamonaviy sanoat majmuasi qurilishi davom etmoqda. Loyiha eng yirik Uchqun (Oqtov) koni negizida barpo etilmoqda. Enter Engineering tomonidan, “Shale Resources” MCHJ IChK buyurtmasi asosida amalga oshirilayotgan mazkur tashabbus mamlakatimizda ilk bor yo‘lga qo‘yilgan bo‘lib, dunyodagi eng yirik loyihalardan biri hisoblanadi.

 

Uchqun majmuasi Markaziy Osiyoda birinchi bo‘lib zamonaviy TsKS-1500 (“Galoter” jarayoni) texnologiyasidan foydalanadi. Mazkur usul yonuvchi slanetslardan samarali ravishda suyuq uglevodorodlarni olish, elektr energiyasi ishlab chiqarish hamda yopiq qayta ishlash jarayoni va past suv sarfi tufayli ekologik yuklamani minimallashtirish imkonini beradi.

Asosiy jihatlar:

Resurs bazasining ulkanligi. Uchqun konining tasdiqlangan zaxiralari qariyb 2 mlrd tonnani tashkil etadi, bu esa majmuaning o‘nlab yillar davomida barqaror ishlashini ta’minlaydi.

Texnologiyalarning jahon darajasi. O‘zbekistondagi sharoitlarga moslashtirilgan piroloz va termokimyoviy qayta ishlashning ilg‘or usullari joriy etilmoqda.

Tarmoqlar sinergiyasi. Loyiha qazib olish, qayta ishlash, elektr energiyasi ishlab chiqarish, neft-kimyo va mashinasozlik sohalarini birlashtirib, yangi sanoat klasterini shakllantiradi.

Mahalliylashtirish. Majmua ehtiyojlari uchun mamlakatimizda ilk bor metallokonstruktsiyalar ishlab chiqaradigan zavod qurilmoqda. Bu xarajatlarni kamaytirish bilan birga milliy mashinasozlikni rivojlantiradi.

 

231 gektar maydonda keng ko‘lamli ishlar bajarildi: kotlovanlar tayyorlandi, betonlash va metallokonstruktsiyalar montaji olib borilmoqda, elektr uzatish tarmoqlari tayanchlari o‘rnatildi, infratuzilma ishlari davom etmoqda.

Infratuzilma bo‘yicha ishga tushirish-sinov ishlari yakunlandi va asosiy obyektlarning birinchi bosqichi ishga tushirildi:

 

 

24 ta artezian qudug‘i burg‘ilandi, suv olish inshootining 1-bosqichi barpo etildi. Bu daqiqasiga 800 litrdan ortiq texnik suv olish imkonini berdi.

Uzunligi 11 km bo‘lgan suv quvuri ishga tushirildi va majmuaga texnik suv yetkazib berish yo‘lga qo‘yildi. Endilikda 5000 kub metr hajmdagi texnik suvdan foydalanish imkoniyati mavjud.

Bug‘ qozonxonasi ishga tushirilib, yuqori haroratli bug‘ olish yo‘lga qo‘yildi. Bu asosiy texnologik bo‘linmalarni ishga tushirishga tayyorgarlik imkonini beradi. Qozonxona soatiga 10 tonnagacha texnologik bug‘ ishlab chiqarishi mumkin.

Azot va siqilgan havo ishlab chiqarish qurilmasi ishga tushirildi. Uning quvvati soatiga 1000 kub metr azot (95% dan ortiq tozalikka ega) va 5000 kub metr siqilgan havo (10 bar bosimda) ishlab chiqarishni ta’minlaydi.

 

Asosiy texnologik obyektlarning yuqori darajadagi tayyorligi tufayli avgust oyi oxirida majmuani to‘liq ishga tushirish-sinov jarayonlari boshlanishi rejalashtirilgan.

Loyihada 2700 dan ortiq mutaxassis va 348 ta texnika jalb etilgan.

 

Kelajakda majmua yiliga 100 ming tonnadan ortiq slanets moyini qayta ishlash va 30 Mvt·soatdan ko‘proq elektr energiyasi ishlab chiqarishni ta’minlaydi. Loyiha yuzlab yangi ish o‘rinlari yaratadi, O‘zbekistonning energetik mustaqilligini mustahkamlaydi, qo‘llanma fanlar rivojiga, texnologiyalar jaryoniga va mashinasozlik sohasining o‘sishiga turtki beradi.

Enter Engineering vakilining ta’kidlashicha:

“Uchqundagi loyiha — bu nafaqat O‘zbekiston energetika tarixida yangi sahifa, balki ilg‘or texnologiyalarga kiritilgan investitsiyalar qanday qilib sanoatning uzoq muddatli o‘sishini va iqtisodiy rivojlanishning yangi nuqtalarini shakllantirishini ko‘rsatuvchi noyob misoldir.”

 

“Uchqun” majmuasi Markaziy Osiyoda yonuvchi slanetslarni qayta ishlash bo‘yicha yangi sanoat markazi sifatida qaralmoqda. U nafaqat O‘zbekistonning, balki butun mintaqaning ushbu sohadagi yetakchi o‘rnini ta’minlaydi.